نهم آذرماه (۳۰ نوامبر) روز جهانی یادبود قربانیان حملات شیمیایی است و جامعهٔ جهانی بار دیگر به یاد هزاران انسانی میافتد که بر اثر سلاحهای شیمیایی جان باختند و یا با پیامدهای طولانیمدت آن زندگی میکنند.
این روز به ابتکار سازمان منع سلاحهای شیمیایی (OPCW) نامگذاری شد تا نهتنها یاد قربانیان زنده بماند بلکه بر ضرورت تلاشهای بینالمللی برای ریشهکن کردن کامل این سلاحهای ویرانگر نیز تأکید شود.
رادیوفردا بهمناسبت «روز جهانی یادبود قربانیان حملات شیمیایی» گفتوگو کرده با برهان احمدی، کارگردان و مستندساز، که ساکن سنندج است.
آقای احمدی اولین بار بین سالهای ۱۳۸۷ تا ۱۳۸۹، همراه با کارگردان فقید رحیم ذبیحی بهعنوان دستیار و عکاس به کردستان عراق سفر کرد تا فیلمی دربارهٔ عملیات «انفال» و آثار حملات شیمیایی در حلبچه، چمچمال و...بسازند.
حملهٔ شیمیایی حلبچه در اسفند ۱۳۶۶، حدود هشت ماه بعد از حملهٔ شیمیایی به سردشت در ایران، توسط ارتش عراق انجام شد که به کشته شدن هزاران غیرنظامی بر اثر گازهای سمی انجامید.
این تجربه آغازگر مسیر کاری برهان احمدی در ساخت مستندهایی دربارهٔ قربانیان و مجروحان حملات شیمیایی در کردستانِ ایران شد. از جمله آثار او میتوان به «یکشنبه سیاه»، «مردی از رشهرمه» و «زندگی در آرشیو» اشاره کرد.
این فیلمهای مستند و نمونههای بسیار دیگر، داستان مردمی را روایت میکنند که در کنار سربازانی که در جبهههای جنگ با سلاح شیمیایی مجروح میشدند، به یکباره و بدون هیچ هشداری، این سلاحهای مرگبار بر شهرها و روستاهایشان ریخت.
هزاران تن از آنها کشته و هزاران تن دیگر مجروح شدند؛ آسیبی که آثار آن برای همیشه در تن و روان و زندگی آنها باقی ماند. برخی بسیار زودتر و در کودکی و جوانی جان باختند و شماری دیگر تا همین امروز، که حدود چهار دهه از جنگ ایران و عراق میگذرد، همچنان از پیامدهای حملات شیمیایی رنج میبرند.
