کارشناس مسایل خاورمیانه، و استاد روابط بینالملل در دانشگاه خاور نزدیک قبرس
دولت ترکیه مدت مدیدی است که با حادثه ترور چندجانبه و چند نشانه در حال نبرد است. از یک سو در شرایطی که وضعیت بحرانی در جنوب شرقی ترکیه و بالاخص شهرهای مهمی مانند سور، سیلوپی، دیاربکر و شرناخ ادامه دارد؛ از سوی دیگر از تاریخ هفتم ژوئن ۲۰۱۵ گروه تروریستی داعش به دفعات حملاتی را علیه دولت ترکیه آغاز کرده و در شهرهای دیاربکر، سوروچ، آنکارا و در این اواخر استانبول (میدان سلطان احمد) موجب قتل و زخمی شدن عده بسیاری شده است.
با بروز تنش میان عربستان-ایران بعد از ماجرای اعدام نمر باقر النمر و به آتش کشیده شدن سفارت عربستان در تهران، کشورهای عربی حوزه خلیج فارس و هم پیمان با عربستان واکنش های خودشان را با قطع ارتباط سیاسی- تجاری با ایران اعلام کرده و امارات متحده عربی نیز سطح روابط خود را کاهش داد.
رئیس جمهوری ترکیه روز ۳۱ دسامبر در بازگشت از عربستان سعودی ضمن توضیحات لازم در خصوص نتایج سفرش به عربستان سعودی بار دیگر بر لزوم اجرای سیستم ریاستی به جای سیستم پارلمانی در ترکیه و همچنین تغییر قانون اساسی تأکید کرد.
خبر سفر رسمی صلاحالدین دمیرتاش به روسیه که از هفته پیش بازتاب وسیعی در رسانههای داخلی ترکیه داشته است، و با حضورش در مسکو و آغاز تماسهای رسمی خود با مقامات عالیرتبه روسیه وارد ابعاد تازهای شده است.
با بروز بحران میان روسیه و ترکیه و ادامه تنشهای موجود که حاصل حاکمیت محور روانی- احساسی در کنشهای سیاسی میان دو کشور است، نشان از وارد شدن روابط این دو کشور به فاز جدیدی دارد. با شروع و اعمال محدودیتهای تجاری- اقتصادی روسیه علیه ترکیه که محمت شیمشک در جلسه اضطراری روز دوشنبه، هفت دسامبر، با مسئولان مالی- اقتصادی کشور جهت یافتن راهکار منطقی برای گریز از زیانهای ناشی از تحریمهای روسیه علیه ترکیه اظهار داشت که ترکیه در نگاه اولیه بالغ بر ۹ میلیارد دلار در نتیجه محدودیتهای اعمال شده زیان خواهد دید.
با بروز حادثه سقوط هواپیمای جنگنده سوخوی ۲۴ روسیه در خاک سوریه به وسیله جنگندههای اف- ۱۶ نیروی هوایی ترکیه، مسیر جدیدی را در پیش روی شصت و چهارمین دولت ترکیه قرار داد.
در شرایطی که بیش از سه هفته است انتخابات پارلمانی ترکیه انجام پذیرفته، سرانجام روز دوشنبه احمد داوود اوغلو ترکیب هیئت وزیران را مشخص کرد. با این حال هنوز در مورد سه وزارتخانه، اختلاف نظری میان رئیسجمهوری ترکیه و نخست وزیر وجود دارد.
کسب موفقیت حزب عدالت و توسعه در انتخابات پارلمانی ۱ نوامبر با مجموع آرای ۴۹٫۴% علیرغم اینکه حیرت کارشناسان و تحلیلگران سیاسی را برانگیخته، افق تازهای را در شناخت، تعریف و تعیین مؤلفههای سیستم سیاسی آینده ترکیه را هم ایجاد کرده است.
کمتر از یک هفته به انتخابات پارلمانی ۱ نوامبر (۱۰ آبان ماه) در ترکیه باقیمانده است. ترکیه به واسطه اهمیت ژئو پولیتک و ژئو استراتژیک خود از نظر تحولات درون کشوری و به تبع آن سیاست خارجی زیر ذرهبین تحلیلگران سیاسی، سیاسیون و کارشناسان اقتصادی قرار گرفته است.
در شرایطی که چند سالی است روند مذاکرات میان ترکیه و اتحادیه اروپا بر سر کسب حق عضویت این کشور در جامعه اروپا به نقطه سکون خود رسیده، اما از ماه سپتامبر چانه زنی جدی میان آنکارا و بروکسل مشاهده میشود.
در شرایطی که حدود یک ماه به انتخابات اول نوامبر سال جاری جهت انتخابات زود هنگام ترکیه فرصت باقیست، بار دیگر نگاه تحلیلگران و کارشناسان سیاسی منطقهای به وضعیت موجود ترکیه معطوف شده است.
وجود فضای پرالتهاب کنونی، کاهش روزانه ارزش پول ملی در برابر ارزهای رایج، کاهش درآمد ناخالص ملی، افزایش تنش قومی و نژادی میان کردها و ترکها، به آتش کشیده شدن کامیونهای خارجی و داخلی در مسیر ترانزیت، ایجاد فضای تنشآلود در شهرها و حتی ادارات، بروز اختلافات میان طرفداران احزاب حرکت ملی و دموکراتیک خلقها و ترور نیروهای نظامی و انتظامی در شهرهای مختلف از موضوعاتی است که هر روز از نشریات و رسانههای خبری ترکیه و جهان دریافت میکنیم.
در شرایطی که برگزاری انتخابات زود هنگام در ترکیه قطعی شده است، وضعیت بعد از انتخابات ۱ نوامبر ۲۰۱۵ برای بسیاری از سیاسیون و بیش از همه دست اندرکاران اقتصادی مورد توجه و اندیشه است. زیرا این کشور بعد از ۱۹۹۵ برای دومین بار با شرایط ناخواسته انتخاباتی مواجه گردیده است.
در پی انتخابات پارلمانی هفتم ژوئن، ایجاد تنش میان احزاب از حیث تفاوت دیدگاهی و طرح پیششرطهای لازم که بعضاً حکم ارکان دیدگاهی احزاب سیاسی ترکیه را داشتند و دارند، مانع بزرگی در رسیدن به تفاهم و همگرایی در تشکیل دولت ائتلافی در ترکیه شده و سرانجام گزینه انتخابات زودهنگام در حال تحقق است.
بعد از انتخابات هفتم ژوئن و تشکیل مجلس ملی ترکیه، رجب طیب اردوغان مسئولیت تشکیل دولت را به احمد داووداوغلو، نخست وزیر و رئیس حزب عدالت و توسعه سپرد. بر حسب قانون اساسی، حزبی که اکثریت آراء را کسب کرده باشد ابتدای امر مؤظف به تشکیل دولت میباشد.
با آغاز عملیات نیروهای مسلح ترکیه علیه داعش و پ کا کا، گمانهزنیهای مختلف پیرامون دلایل آن و تغییر رویکرد ناگهانی ترکیه در این خصوص سر خط خبرهای چند روز اخیر رسانههای خبری و سر تیتر نظرات تحلیلی کارشناسان سیاسی بوده است.
انفجار بمبی در مرکز فرهنگی شهرداری سوروچ از استان شانلی اورفا در ترکیه که همجوار با مرز سوریه است، منجر به کشته شدن بیش از ۳۱ نفر و زخمی شدن صدها نفر گردید. بر اساس گزارشهای رسیده وضعیت برخی از مصدومان وخیم بوده و احتمال افزایش تعداد کشتهشدگان نیز وجود دارد.
با بروز تحولات داغ سياسی- نظامی در حدود مرزهای سوريه و حمله مجدد نيروهای حکومت اسلامی (داعش) به کوبانی و قتل عده زيادی از مردم عادی و حتی کودکان بيگناه، خبرهای چند روز اخير خبرگزاريهای رسمی در سطح جهان بوده است.
ترکیه در این روزها با تندبادهای سیاسی توامانی روبروست. از یک طرف با پایان یافتن نتیجه انتخابات و تصوراتی که در پی این انتخابات در جریان تشکیل دولتهای ائتلافی در ذهن صاحبنظران داخلی و خارجی بود، چندان قریب به تحقق نبوده و از سوی دیگر جناحبندیهای حزبی و عدم گفتمان منطقی در رفع معضل سیاسی و تثبیت استقرار اقتصادی و سیاسی در کشور منجر به تب و تاب و سردرگمی حاصل از این وضعیت در اقتصاد ترکیه و بالاخص صاحبان صنایع و تولید شده است.
ترکيه اين روزها درگير انتخابات نمايندگان مجلس است که مهمترين موضوع محافل سياسی داخلی و خارجی محسوب می گردد. انتخابات هفت ژوئن به عنوان يکی از انتخابات مهم و بحرانی ترکيه خواهد بود.
بیشتر
