شروین حاجیپور، خوانندهٔ معترض که ترانهٔ «برای...» او به یکی از آهنگهای اعتراضی جنبش «زن، زندگی، آزادی» در ایران تبدیل شد، از صدور مجوز نخستین آلبوم خود خبر داده است؛ خبری که جنجالهایی در فضای مجازی، در دو سوی موافقان و مخالفان جمهوری اسلامی، برانگیخته است.
حاجیپور ۲۷ ساله ۱۱ آذر در صفحهٔ اینستاگرامش با اعلام خبر صدور مجوز برای آلبوم «واقعی»، لینک پیشفروش آن را هم منتشر کرد.
او نوشته است: این مجموعه شامل قطعاتی است که در سه سال اخیر ساخته شده ولی موفق به انتشار آنها نشده بود؛ «هر قطعه قصهای دارد که قرار است پس از پخش آلبوم در قالب پادکست منتشر شود».
این آلبوم قرار است توسط موسسهٔ فرهنگی و هنری «آراد» توزیع شود که در زمینهٔ اخذ مجوز برای انتشار موسیقی و برگزاری کنسرت در ایران فعالیت دارد.
حملات تندوتیز در فضای مجازی
در حالی که هنوز آلبوم منتشر نشده است و کیفیت موسیقایی آن معلوم نیست، صدور مجوز برای آن به محور بحثهای فضای مجازی ایران تبدیل شده است. این خواننده دو هفته پیش در یک رشته استوری گفته بود که از رفتن به باشگاه ورزشی، خرید خانه و حتی رفتن به کنسرت دوستانش منع شده است.
حملات برخی کاربران به شروین حاجیپور بهخاطر صدور مجوز برای آلبومش، بسیار تندوتیز بوده است. برخی با اشاره به اظهارات پیشین او دربارهٔ برخی محدودیتها، حاجیپور را بهتعبیر خودشان، به «ننه من غریبمبازی» متهم کردهاند.
برخی کاربران که در حسابهای خود از مواضع حکومت جمهوری اسلامی حمایت میکنند، شروین حاجیپور را به «لگد زدن به کشور» به دلیل خواندن ترانهٔ اعتراضی «برای...» متهم کردند.
اما بخشی دیگر، کاربرانی هستند که میگویند مخالف جمهوری اسلامی هستند.
از جمله، هدیهٔ کیمیایی در شبکهٔ اجتماعی ایکس نوشت: «شروین حاجیپور که پس از ساختن ترانهٔ اعتراضی میان مردم جایگاه پیدا کرد، حالا همان جایگاه را داوطلبانه تقدیم جمهوری اسلامی میکند».
سیاوش کامکار، نوازنده و آهنگساز ایرانی، نیز در ایکس با تاکید بر ادامهٔ حضورش در ایران نوشت که «به احترام شعور خودش و مخاطبانش»، تصمیم گرفته مجوزی که قرار است به گفتهٔ او «عقیدتی و جنسیتی باشد»، بهرسمیت نشناسد.
او با اشاره به برخورد نهادهای حکومتی با خوانندگان زن، خطاب به حاجیپور نوشت: «یادت باشد اگر دختر بودی، مجوز که هیچ، اینستاگرامت هم بسته میشد».
کاربری به نام «آریو» نیز در شبکهٔ ایکس، حاجیپور را به «آدمفروشی» برای دریافت مجوز متهم کرد.
حاجیپور در واکنش به این انتقادها گفت: «بعد سه سال ممنوع الفعالیتی و بیکاری بالاخره تونستم آلبوممو بذارم برای انتشار، این چه تضادی با منافع جمعی مردممون داره؟ خب نمیخوام برم از ایران و میخوام کار کنم، چطوری میتونین اینقدر بیمعرفت و نامرد باشین که واسهٔ ایمپرشن، هر مزخرفی ببندین به آدم، کاش بمیرم اگه آدمفروشی کرده باشم».
برخی از کاربران نیز از شروین حمایت کردهاند.
از جمله حسین یزدی، خبرنگار، فعال سیاسی و زندانی سیاسی پیشین، در شبکهٔ ایکس نوشت: «این دیگر نقد نیست، لینچ مبتذلان است. بعضیها واقعا مردهٔ ما را میخواهند».
مژگان ایلانلو، مستندساز و فعال حقوق زنان ساکن تهران که به دلیل فعالیتهایش از کار منع شده است، نیز از حاجیپور دفاع کرد.
او به رادیو فردا گفت که انتقاد از این خواننده «ناعادلانه» است و افزود همانطور که یک پزشک در ایران برای طبابت به مجوز نیاز دارد، هنرمندی که شغلش خوانندگی است نیز باید مجوز رسمی دریافت کند.
ایلانلو گفت انتظار از هنرمندان پیشکسوت برای به چالش کشیدن مقامات و اعمال فشار برای ایجاد تغییراتی مانند اجازهٔ تکخوانی زنان منطقی است. اما «هنرمند نوظهوری مانند حاجیپور که به خاطر آثارش مورد خشم حاکمان کشور قرار گرفته است، نباید با همین معیار مورد قضاوت قرار گیرد».
او افزود: «اگر کسی میخواهد به حاجیپور بگوید ایران را ترک کند یا به او بگوید چه کار کند، اول باید از خودش بپرسد که خودش برای جنبش [زن، زندگی، آزادی] چه کرده و چه بهایی پرداخته است».
آهنگهایی که سیاسی هستند یا از مقامات انتقاد میکنند، در ایران ممنوع یا به شدت محدود شدهاند. ژانرهای موسیقی با سبکهای غربی مانند رپ و راک نیز چنیناند. آهنگسازانی که قانون جمهوری اسلامی را نقض میکنند با دستگیری و ممنوعیت مواجه میشوند. با این حال، هنرمندان زیرزمینی آهنگهای خود را از طریق پلتفرمهای مختلفی مانند ساوندکلاود و اسپاتیفای منتشر میکنند.
از ترانه «برای...» تا جایزه گرمی
شروین که از نوجوانی در عرصهٔ موسیقی و خوانندگی فعالیت میکرد و با شرکت در برنامهٔ «عصر جدید» شناخته شد، پس از انتشار ترانهٔ «برای...» در بحبوحهٔ اعتراضات «زن، زندگی، آزادی» در سال ۱۴۰۱، بیش از پیش به شهرت رسید.
این ترانه برگرفته از توئیتهای اعتراضی کاربران ایرانی است.
ترانهٔ «برای...» با وجود محدودیتهای اینترنت در ایران، ظرف سه روز بیش از ۴۰ میلیون بار در صفحهٔ اینستاگرام شروین حاجیپور دیده شد و به یکی از ترانههای اعتراضی بدل شد که معترضان در داخل و خارج از ایران آن را همخوانی میکردند.
این ترانه در سال ۲۰۲۳ برندهٔ بهترین ترانهٔ تاثیرگذار در بخش «آهنگ برای تغییرات اجتماعی» در شصتوپنجمین دورهٔ جوایز «گرمی» شد.
مجلهٔ «تایم» نیز شروین حاجیپور را در فهرست صد چهرهٔ تأثیرگذار سال ۲۰۲۳ در بخش هنرمندان این مجله قرار داد.
در پی انتشار ترانهٔ «برای...»، این خواننده هفتم مهر ۱۴۰۱ از سوی ادارهٔ اطلاعات ساری بازداشت شد و پس از چند روز به قید وثیقه آزاد شد. او اسفند ۱۴۰۲ اعلام کرد که به اتهام «تبلیغ علیه نظام» به هشت ماه زندان و به اتهام «تحریک مردم به اغتشاشات به قصد بر هم زدن امنیت کشور»، به سه سال زندان محکوم شده است.
او دوم مهر ۱۴۰۳ با انتشار ویدئویی اعلام کرد که مشمول عفو شده است.
شروین حاجیپور در یکسال اخیر ترانههای تیتراژ برخی از فیلم و سریالها را هم خوانده است؛ از جمله سریال «وحشی».
او پارسال ترانهٔ «آشغال» را منتشر کرد، آهنگی که بار سیاسی دارد و به محدودیتهای قضایی و امنیتی در کشور میپردازد. این ترانه بلافاصله در شبکههای اجتماعی با استقبال زیادی روبرو شد و تنها در اینستاگرام ظرف ۲۴ ساعت ۱.۵ میلیون لایک گرفت و ۳۰ میلیون بار دیده شد.
با وجود این جنجالها، گزارش رسانههای ایران حاکی از پیشفروش بالای نخستین آلبوم شروین حاجیپور است.
